برآورد اخیر تیم هدی از دو پیامرسان تلگرام (با ۶۳ میلیون کاربر ایرانی) و ایتا ( با ۱۵ میلیون کاربر) نشان میدهد که فعالیت کانالها در حوزه ایدئولوژی و عقاید، این دو پیامرسان را تبدیل به دو جزیره مجزا کردهاست: در حقیقت مذهبیها برای مذهبیها در ایتا محتوا تولید میکنند و بسیاری از آنها، فعالیتی برای ۵۰ میلیون ایرانی دیگر حاضر در تلگرام و…ندارند.
در این نمودار مشاهده میشود که سهم عمده کانالهای حوزه ایدئولوژی در ایتا متعلق به کانالهای مذهبی با قرائت سنتی (شیعی)ست و خوانشهای دیگر (متجددانه یا خلاف) در این پیامرسان جایگاهی ندارند یا سریعاً حذف میشوند.
این آمار در تلگرام متفاوت است: فعالیت کانالهای مذهبی سنتی (چه شخصی، چه سازمانی و نهادی و چه گمنام) به نسبت کمتر است (البته همچنان از سایرین بیشتر) و گفتمانهای دیگر به نسبت سهم بیشتری دارند.
هرچند بهنظر در این افتراق و جزیرهگرایی سیاستهایی چون فیلترینگ تلگرام سهمی اساسی دارند، اما باید دید چه میزان از این عدم گفتمان متکثر در زمینی مشترک ریشه در خلقوخوی ایرانی این روزها دارد.
برخی از جامعهشناسان، خلاء گفتوگو و تضارب آرا در ایران را زمینهساز بحرانهای رادیکال دینی دانستهاند و مشاهده فوق در پیامرسانها نیز، این خلاء زمینهای مشترک برای گفتوگو را تایید میکند. البته نتیجهگیری دقیقتر و جامعتر وابسته به بررسی رسانههای دیگر نظیر اینستاگرام و توئیتر نیز هست.
دیدگاهتان را بنویسید