شب نشینی رسانه ای شیعیان جهان: چرا پادکست شیعی «بعد از مغرب» این روزها محبوب شده است؟

«بعد از مغرب» یکی از جدیدترین برنامه های گفتگومحور دینی است که به صورت هفتگی از شبکه جهانی «اهل البیت» پخش می شود. این مجموعه با اجرای دو نفره سید علی رضوی و احمد عباس، ظرف مدت یک سال به محبوبیت زیادی میان مخاطبین شبکه های اسلامی، به خصوص شیعیان دست پیدا کرده است. اجرای هماهنگ و جذاب مجری های برنامه، گفتگو با میهمانان مختلف و پرداختن به موضوعات روز از دلایل اصلی محبوبیت این پادکست است. مهمانان بسیاری از جمله علمای شیعه، شاعران، مداحان اهل بیت، هنرمندان و حتی سلبریتی ها و اینفلوئنسرهای متدین تاکنون در این برنامه حضور پیدا کرده و در مورد موضوعات روز به بحث و گفتگو پرداخته اند.

به گفته احمد عباس در اولین اپیزود برنامه، علت نامگذاری این برنامه این است که اوقات پس از اذان مغرب میان مسلمانان، چه در ماه رمضان و چه غیر از آن، زمان دلپذیری برای دورهمی های دوستانه یا خانوادگی است و در این اوقات فرصت بسیار خوبی برای گفتگوهای پربار و تفکر در مورد مسائل مختلف به وجود می آید. این برنامه نیز با هدف به وجود آوردن چنین فضایی میان مخاطبین مسلمانان ایجاد شده است.

از تابستان  ۲۰۲۲ تاکنون بیش از ۶۵ اپیزود از این برنامه به شکل تلویزیونی، اینترنتی و پادکست به زبان انگلیسی پخش شده است. و کانال یوتوب آنها بیش از ۴ هزار مشترک و صفحه اینستاگرام آنها نیز بیش از ۱۵ هزار دنبال کننده دارد. از دلایل محبوب شدن این مجموعه پادکست طی مدت زمان کوتاه می توان به ۵ مورد اصلی و موثر اشاره کرد.

۱- فضای صمیمانه

می توان مهم ترین شاخصه برنامه «بعد از مغرب» را حضور دو مجری جوان، پرانرژی و آشنا به مباحث دینی و اعتقادی دانست که با اجرای دونفره خود بار این پادکست را از ابتدا به دوش کشیدند. سیدعلی رضوی و احمد عباس هر قسمت از برنامه را با یک سلام و احوالپرسی گرم شروع می کنند و در ادامه مهمان برنامه را معرفی و غالبا ظرف کمتر از یک ساعت گفتگوی خود را تمام می کنند. آنها در یک فضای کوچک و صمیمانه در کنار مهمان خود می نشینند و در فضایی غالبا پر نشاط به تبادل نظر حول موضوع برنامه می پردازند. غالب گفتگوها رفت و برگشتی و کوتاه است که موجب می شود برنامه از ریتم مناسبی برخوردار باشد. فضای برنامه به قدری بی تکلف است که در برخی موارد مجریان برنامه حتی در مقابل دوربین با عوامل پشت صحنه برنامه نیز گفتگو و احوالپرسی می کنند. به وجود آمدن چنین اتمسفری با حداقل امکانات، مخاطبان برنامه را به دنبال کردن قسمت ها علاقه مند کرده است.

سید علی رضوی تا پیش از اجرا در این برنامه، در شبکه «اسکای» و برخی از شبکه های تلویزیونی مذهبی از جمله شبکه «اهل البیت» مشغول به کار بود. در کنار آنها رضوی به مداحی و صدا پیشگی می پردازد و اشعاری را در مدح اهل بیت (علیهم السلام) سروده است. اجرای این برنامه برای هر دو مجری نقطه عطفی در کارنامه کاریشان محسوب می شود و آنها را در میان رسانه های مذهبی به چهره هایی شناخته شده تبدیل کرده است.

۲- موضوعات مختلف و مباحث روز

به گفته مجریان برنامه «بعد از مغرب»، ماهیت پادکستی این برنامه ایجاب می کند که با فضای منبری غالب در مجالس دینی تفاوت داشته باشد و به دنبال به اشتراک گذاری نظرات و ایده های جدید در حوزه مسائل دینی باشد. در اکثر قسمت های پادکست، یکی از موضوعات روز جامعه مطرح می شوند و از یک یا دو نفر به عنوان فعالان یا متخصصین این حوزه دعوت به عمل می آید. موضوعاتی همچون فیلم بانوی بهشت، اینفلوئنسرهای اینستاگرام و تیک تاک، معرفی دین اسلام در جام جهانی قطر، زیارت اربعین و مسئله فسطین از پرمخاطب ترین مباحث مطرح شده در مجموعه «بعد از مغرب» بوده اند. بحث و گفتگو با میهمانان حول موضوع برنامه غالبا جذاب، قابل تامل و به دنبال ارائه توصیه ها و راهنمایی های عملی برای شنوندگان می باشد.

۳- میهمانان برجسته

همواره حضور غالب روحانیون، شعرا و مداحان اهل بیت در بسیاری از برنامه های گفتگومحور مذهبی با توجه به ماهیت آنها اجتناب ناپذیر است. با این حال در برنامه «بعد از مغرب» تلاش بر این است که علاوه بر این طیف، افراد دیگری با حرفه ها و پیشینه های گوناگون از نقاط مختلف دنیا که هر یک به نحوی با مسائل دینی و مذهبی در ارتباطند به عنوان مهمان برنامه حضور پیدا کنند. برای نمونه می توان به حضور مریم حلی یکی از اینفلوئنسرهای مسلمان مطرح در اینستاگرام، ضحی حمراج یوتوبر و دکتر یاسر الحلفی روانشناس   اشاره کرد. همچنین حضور علی احمدی فوتبالیست عراقی شاغل در لیگ استرالیا به عنوان یک ورزشکار معتقد و متدین یکی از بهترین قسمت های این پادکست را رقم زد. چنین رویکردی به یکی دیگر از نقاط قوت این برنامه تبدیل گشته و موجب پر بیننده تر شدن آن شده است.

۴- حضور طیف های مختلف فکری

جریان های فکری مختلفی در دین اسلام و مذهب تشیع وجود دارند که هر کدام مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دنیای امروز را از دیدگاه خود بررسی و تحلیل می کنند. به سبب پشتوانه هایی که در پس این تفکرات وجود دارد و حمایت هایی که از سوی جریان های قدرتمند از آنها صورت می گیرد، بعضا تعارضات و اختلافات ریز و درشتی میان نمایندگان تشیع در موضوعات مختلف به وجود آمده است. عوامل برنامه «بعد از مغرب» پذیرای بسیاری از نمایندگان فرقه های مختلف شیعی در برنامه خود بوده اند و به بحث و گفتگو در مورد دیدگاه های آنان در عین احترام به تفکرات دیگر پرداخته اند. شیخ مهدی راستانی، سید مهدی مدرسی و شیخ سلیم بیمجی از جمله شاخص ترین افرادی بوده اند که به نمایندگی از جریان های فکری مختلف در این برنامه حاضر شده اند.

۵- برگزاری رویداد

علاوه بر پادکست‌ ها، تیم «بعد از مغرب» رویدادها و سمینارهایی را در نقاط مختلف دنیا برگزار می کنند. این رویدادها اغلب بر موضوعات به خصوصی متمرکز هستند و این فرصت را برای مخاطبین  به وجود می آورند تا شخصاً با مجری ها و میهمانان ارتباط برقرار کنند. در همین راستا تهیه کنندگان این برنامه در جدیدترین اقدام خود قصد دارند در گردهمایی  بزرگ شیعیان تحت عنوان کنفرانس فضایی که قرار است یازدهم تا سیزدهم اکتبر امسال در ونکوور کانادا برگزار شود، رویدادی را با حضور علما و هنرمندان شیعه برگزار کنند. سید محمدباقر قزوینی از علمای جوان اصفهان  و نوری سردار، شاعر اهل بیت به عنوان مهم ترین میهمانان حاضر در این رویداد معرفی شدند.

به طور کلی، پادکست «بعد از مغرب» نمونه مناسبی از یک رسانه کم هزینه در حوزه دین و مذهب است که با رعایت اصول ساده و ارائه فرم جذاب، عملکرد موفقی در حوزه جذب مخاطب بین المللی و عرضه محتوای ارزشمند و به روز شده به آنان دارد. این برنامه به محملی برای مسلمانان و شیعیانی تبدیل شده که به دنبال افزایش دانش خود از دین هستند و در تلاش است تا در قالب یک فضای دوستانه و کم حاشیه بستری را برای گفتگوهای آزاد در مورد موضوعات مهم فراهم کند.