هفته‌های گذشته فضای شبکه‌های اجتماعی جهان پر بود از اسکرین‌شات‌های گفتگو با روبات چت‌کننده ChatGpt :جالب، خنده‌دار و بعضاً وحشت‌انگیز.
- عرضه این روبات چت‌کننده یک بار دیگر سوالی را در میان آینده‌پژوهان حوزه دین مطرح کرد: آیا هوش مصنوعی تاثیری جدی بر حوزه دین‌داری خواهد داشت؟
- مرور پژوهش‌ها نشان می‌دهد که احتمالا سه تاثیر – حتی در جامعه شیعی – دور از تصور نباشد:
۱. مرجعیت روباتیک برای اخذ عقاید، تاریخ و احکام
- تا همین امروز کاربرانی شروع کرده‌اند به پرسیدن سوالات در مسائل مورد مناقشه دینی از روبات جی‌پی‌تی هوش مصنوعی: از تفاوت نسخ انجیل تا کتابتهای مختلف قرآن.
- راحتی ارائه جواب، تصور جامع بودن بررسی این روبات و ادعای هوشمندانه بودن پاسخ‌ها، مواردی است که احتمال اخذ عقاید دینی از روبات‌های هوش مصنوعی را بالا می‌برد، اتفاقی که شاید در گذار از کتب دینی مرجع به ویکی‌ها شاهد آن بودیم.
۲. بیروح شدن مناسک دینی
- روزی که از روبات میندار در معابد بودایی برای انجام مناسکی نظیر خاک‌سپاری پرده‌برداری شد، این بحث به صورت جدی در میان مذهب پژوهان مطرح شدکه اساساً کمک گرفتن از روبات‌ها در انجام مناسک امری منطقی‌است؟ یا با روح مناسک در تعارض است؟
- خبرنگار مجله وکس، از واکنش‌هایی سخن می‌گوید که از یک سو، پول دادن به یک روبات برای انجام مراسم خاک‌سپاری دینی را منطقی‌تر از پول دادن به یک کشیش می‌دانند و نظریاتی که برای انجام کل مناسک به صورت انسانی موضوعیت قائلند.
- حال باید منتظر ماند و دید روزی می‌رسد که مثلاً موکب‌داران اربعینی از روبات‌ها برای تمیز کردن مواکب یا راهنمایی زائر کمک بگیرند؟ یا جارو دست گرفتن‌ها به عنوان یک امر مقدس باقی خواهد ماند؟
۳. کمک به پیدا کردن اقدامات بهینه دینی
بهینگی در اقدامات دینی امری است که طبق برخی پیمایش‌ها، شاخصی مهم در میان نسل‌های جدید است. این امر فراتر از محاسبات کمی در صدقه دادن، که تابع محاسباتی عمیق در اثربخشی اقدامات است. هوش مصنوعی در نظر نسل جدید، ابزاری کمک کننده برای محاسبه اثربخشی در اقدامات دینی خواهد بود.
- سوالاتی که در همین بازه کوتاه از روبات هوش مصنوعی پرسیده‌اند نشان می‌دهد ممکن است نسل‌هایی ظهور کنند که برای تصمیم بین شرکت در برنامه خیریه، عیادت از بیمار یا رفتن به سفر زیارتی، به هوش مصنوعی اسلام‌شناس بیشتر اعتماد کنند تا استخاره نماینده مرجع تقلید با تسبیح قدیمی‌اش.
دیدگاهتان را بنویسید