مرکز برکلی

• معرفی

«مرکز دین، صلح و امور جهانی برکلی»[۱] در سال ۲۰۰۶ و در پی بررسی عوامل موثر بر حمله یازده سپتامبر ایجاد شد. درواقع این حادثه، موضوعی بود که تا سال ۲۰۰۴ ذهن اساتید دانشگاه جرج توان را درگیر کرده بود و در نهایت آن‌ها را به این سمت سوق داد که باید بررسی‌های دقیقی درباره‌ی پیوند دین و امور جهانی صورت بگیرد. به تعبیر دیگر آنها از واقعه ۱۱ سپتامبر “بازگشت دین به امور جهانی” را نتیجه گرفتند. حاصل این تاملات دو سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۶ منجر به تاسیس مرکز برکلی شد. از نکات مهم در رابطه با این دانشگاه تلاش برای ایجاد ارتباط بین اسلام و مسیحیت و نیز بررسی موضوع اسلام‌هراسی است. از جمله افرادی که به عنوان پژوهشگر مهمان، در بخش‌های مربوط به اسلام به کار گرفته بود عبدالکریم سروش است.

این مرکز به مرور ارتباطات خود را با مراکز دیگر که در زمینه‌های دیگر بخصوص علوم انسانی فعالیت دارند گسترش داد تا بررسی رابطه دین با امور دیگر بخصوص مسائل بین‌المللی را عمق ببخشد. بعد از مدتی تمرکز خود را بر دینداری مردم آمریکا نیز گسترش داد و با مراکزی در این زمینه فعالیت کرده بودند پروژه مشترک انجام داد. مهمترین موسساتی که برکلی با آنها کار مشترک تعریف کرده است در ادامه در قالب جدول ارائه شده است.

این مرکزعلاوه بر تحقیقات عمیق بر رابطه دین با امور داخلی و خارجی، سعی کرده است در تمام حوادث جامعه آمریکا که به نوعی به موضوع دین مربوط می‌شوند نیز ورود و درباره‌ی آنها تحلیل ارائه کند. از جمله بررسی نقش دین در حمله به کنگره آمریکا بود که در مقاله دیگری در سایت هدی بدان پرداخته شده است.

به این ترتیب به طور کلی مرکز برکلی بر دو بنیان تکیه دارد و بر اساس آنها برنامه‌های خود را پیش می‌برد:

• اهمیت بررسی جامع دین و هنجارها در رسیدگی به چالش‌های پیچیده جهانی
• تعامل آشکار سنت‌های مذهبی و فرهنگی با یکدیگربرای ارتقاء صلح

برای این منظور، این مرکز  دانشجویان، دانش پژوهان، سیاست گذاران و دست اندرکاران در عرصه‌های مختلف را در موسسه خود گرد هم جمع کرده است تا در تجزیه و تحلیل و گفت و گو در مورد موضوعات مرتبط و مهم به منظور افزایش درک عمومی از دین همراه این مرکز باشند. موضوعات محوری تحقیقات و برنامه‌های این مرکز شامل موارد زیر است:

• دین در دیپلماسی: برای مشارکت مؤثر در تلاش‌های دیپلماتیک و یافتن راه‌حل‌های مشترک برای چالش‌های جهانی، مقامات دولتی و خصوصی باید دین را به صورت جدی، یکپارچه و همه‌جانبه درگیر کنند.
• جهانی شدن و دین: علیرغم تسلط این تفکر در جامعه‌شناسی که جهان به سمت سکولار شدن پیش می‌رود، اما جهان شاهد تداوم و تجدید حیات دین بود. از این رو مرکز برکلی عمده تلاش خود را صرف درک فرایند تلاقی جهانی شدن با تجدید حیات دین عمومی کرده است. از جمله برنامه‌ها در این زمینه ترویج گفتگوی بین مذهبی و بین فرهنگی بخصوص در سطح بین دانشگا‌های جهان است.
• دین، فرهنگ و جامعه: از سال ۲۰۰۷، پل الی، از همکاران مرکز برکلی [۲] گفتگوهایی را با شخصیت های برجسته فرهنگی انجام داده است. در این گفتگوها، الی با مهمانان در مورد ارتباط بین روند هنری ،اعتقاد مذهبی و روش‌های تربیتی آنها صحبت می‌کرد. یکی ار فرمت‌های برکلی در این زمینه بحث‌های آنلاین است.
• دین، هنجارها و اخلاق: یکی از محورهای اولیه تحقیق در مرکز برکلی این است که دین و ارزش‌ها چگونه بر نظام‌های سیاسی، فرهنگی و حقوقی جهانی در منظر فراملی و تطبیقی ​​تأثیر می گذارند؟ چگونه اخلاق و مذهب بر تصمیم‌گیری‌های سیاستی و رویکردهای مؤسسات چند ملیتی نسبت به بحران‌های مشترک تأثیر می‌گذارند.
• کلیسا و جهان: کلیسای کاتولیک آموزه‌هایی در مورد عدالت و صلح ایجاد کرده‌است که به چالش‌های جهانی توسعه اقتصادی و اجتماعی، دموکراسی و حقوق بشر، حل منازعات و گفتگوی بین ادیان می‌پردازد. مرکز برکلی، موقعیت و تأثیر کلیسا را بر این موضوعات​​ بررسی و مطالعه می‌کند.

سایت برکلی به عنوان مهم‌ترین رسانه مرکز برکلی، خروجی تمام فعالیت‌های خود را با فرمت‌های مختلف متنی، صوتی، صوتی تصویری ارائه و در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهد. در پلتفرم‌های مختلف اعم از توئیتر، اینستاگرام، فیسبوک، لینکدین، یوتیوب و حتی ویبوی چینی حساب کاربری دارد.

در مقالات و برنامه‌های مختلف هم به بررسی رابطه دین و یا موضوعات فرهنگی با رسانه شبکه‌های اجتماعی پرداخته است که از جدیدترین آن‌ها در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آیا شبکه‌های اجتماعی اخلاقی هستند؟
• چگونه رسانه‌های اجتماعی با طراحی به رشد فرهنگ دموکراتیک آسیب رسانده است؟
• رویکرد مبتنی بر حقوق بشر در بستر رسانه های اجتماعی
• همبستگی در شبکه‌های اجتماعی؟ نظر پاپ فرانسیس و فراتلی توتی
• رسانه‌های اجتماعی در یک دوراهی: مقابله با افراط گرایی سیاسی

ده‌ها مقاله، مصاحبه و رویداد با محوریت شبکه‌های اجتماعی در طول دهه گذشته از سوی مرکز برکلی ارائه شده است که با مراجعه به سایت این مرکز می‌توان به همه آنها دسترسی داشت.

موسسات همکار و حامیان مالی

موسسه برکلی برخی از پروژه‌ها و برنامه‌های خود را با مشارکت، همکاری و کمک مالی موسسات دیگر پیش برده است. در ادامه برخی از این پروژه‌های مشترک به همراه موسسه مشارکت‌کننده معرفی شده است.

جدول پروژه‌های مشترک برکلی با سایر موسسات

بررسی فعالیت‌های مشترک و نیز افراد مشترکی که در این مراکز و مرکز برکلی مشغنول کار و تحقیق هستند حاکی از ارتباطات شبکه‌ای بین آنهاست. به عنوان مثال در جدول بالا ، در ستون توضیحات بنیاد هنری لوس به همکاری پیشین این بنیاد با مدرسه خدمات خارجی والش اشاره شده است. در حالی که با انتخاب یکی از اعضای این مدرسه به عنوان مسئول ارشد پوژه مشترک برکلی و لوس عملا ارتباط دوگانه به یک ارتباط سه وجهی تبدیل شده است. با بررسی بخش همکاران این مرکز در مورد سایر موسسات نیز این فرایند قابل مشاهده است.

• ایران در مرکز برکلی

از سال تاسیس مرکز برکلی ده‌ها پنل و گفتگو حول ابعاد مختلف دین اعم از اجتماعی، فرهنگی، سیاست داخلی و خارجی در نظام جمهوری اسلامی ایران برگزار شده است. بعضا این موضوعات بسیار تخصصی و البته با تاثیرگذاری بالا مد نظر این موسسه بوده است. از جمله این موارد می‌توان به موضوع “حجاب خوب، حجاب بد” اشاره کرد که در سال ۲۰۰۷ توسط، الیزابت بوکار، استادیار مطالعات دینی دانشگاه کارولینای شمالی-گرین‌بورو، ارائه شد. او در این بحث به بررسی نقش “اعمال حجاب عمومی در قدرت تولید حجاب” و کارکرد حجاب در تغییر هنجارهای سیاسی و اخلاقی در ایران پرداخت. اطلاعات او حاصل کار میدانی او در ایران در سال ۲۰۰۴ بوده است.

[۱] The Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs

[۲] Paul Elie