داستان یک داستان‌گو؛ پروژۀ بایبل چرا موفق شد؟
-
ادمین هدی
-
12 دی 1402
جستجویی ساده در موتورهای جستجوگر یا پلتفرم‌های رسانه‌ای در مورد سازمان‌های مذهبی به ما نشان می‌دهد که این نوع سازمان‌ها تا چه اندازه متنوع و البته گسترده هستند. امروزه از گروه‌های و سازمان‌های مذهبی باسابقه تا گروه‌های نوظهور همگی توانسته‌اند به مدد رسانه‌های اجتماعی در سطح جهانی هویتی برای خود تعریف کنند و پیام‌شان را به گوش مخاطبان مختلف برسانند. اما این کار به سادگی انجام می‌شود؟ آیا همۀ سازمان‌ها و گروه‌های مذهبی در ساخت هویتی درست برای خود در فضای مجازی موفق بوده‌اند؟ در ادامه از خلال بررسی یک سازمان رسانه‌ای مسیحی که تجربه‌ای موفق در حوزۀ تبلیغ دین داشته تلاش خواهیم کرد به این سؤال پاسخ دهیم که سازمان‌ها یا گروه‌های مذهبی با توجه به چه نکاتی می‌توانند شانس خود را در زمین بازی رسانه‌های اجتماعی افزایش دهند؟
پروژۀ بایبل نام سازمانی غیرانتفاعی است که تلاش دارد تا از طریق تولید محتواهای رایگان مختلف همچون ویدیو، پادکست، مقاله و …حول داستان‌های بایبل امکان دسترسی افراد مختلف در سراسر دنیا به این داستان‌ها را فراهم کند. از منظر مؤسسان این سازمان کتاب بایبل نه مجموعه‌ای از جملات الهام بخش و پراکنده که داستانی است منسجم برای معرفی حضرت عیسی و معرفت‌های او. اما این گروه معتقد است که امروزه می‌توان به شیوه‌های جدیدتری پیام‌های مذهبی را به افراد منتقل کرد. به همین جهت نیز سازمان پروژۀ بایبل تمام تلاش خود را به کار گرفته تا پیامش را از خلال بیان داستان به مخاطبان انتقال دهد و در این مسیر تمرکز بیشتر خود را بر روی ارائۀ داستان‌های تصویری گذاشته است.
پروژۀ بایبل از کجا شروع شد؟
سازمان پروژۀ بایبل به واسطۀ همکاری دو دوست قدیمی به نام‌های تیم مکی[۱] (متخصص حوزۀ مطالعات بایبل) و جان کالینز[۲] (متخصص حوزۀ داستان‌گویی تصویری) در سال ۲۰۱۴ آغاز به کار کرد. مسئله و دغدغۀ ذهنی مکی و کالینز در آن سال‌ها این بود که «چطور می‌توانند مضامین پیچیدۀ بایبل را به زبانی ساده و به دور از اشتباه در دسترس مخاطبان گسترده قرار دهند؟» این سؤال ابتدایی بهانه‌ای شد برای شروع سازمانی که تا کنون توانسته ۱۸۰ ویدیو، ۳۵۰ قسمت پادکست و حجم زیادی از دیگر محتواهای مرتبط تولید کند و به بیان خود ۵ میلیون دنبال کننده از سراسر دنیا داشته باشد و محتواهایش در پلتفرم‌های مختلف ۶۲۰ میلیون بازدید را ثبت کنند.
نگاهی اجمالی به تیم پروژۀ بایبل
این سازمان پس از نزدیک به یک دهه فعالیت، متشکل از ۱۴ نیروی اصلی و گروهی ۵۶ نفره از متخصصان انیمیشن و طراحی است. نکتۀ قابل توجه در میان سوابق کارکنان رسمی بایبل پروژکت آن است که تمامی این افراد هرچند سابقه‌ای طولانی در حوزۀ فعالیت دینی ندارند اما دارای تحصیلات و سوابق قابل توجهی در حوزه‌های تخصصی خود هستند. به بیانی می‌توان یکی از نکات موفقیت این سازمان را تقسیم کار مناسب آن در نظر گرفت بدین صورت که پروژۀ بایبل به عنوان یک سازمان مذهبی هرچند توسط رهبر و هیئت مدیره‌ای مسیحی اداره می‌شود اما در زمینۀ به کارگیری متخصصین، خود را محدود به نیروهای مذهبی نکرده و توانسته به خوبی از استعدادهای مختلف در راستای اهدافش بهره‌گیرد.
مسیر تولید محصولات
اگر بخواهیم فرایند تولید محتوا در مجموعۀ بایبل پراژکت را به صورت خطی بیان کنیم بدین صورت است که در ابتدا تیم محتوای این سازمان (به رهبری تیم مکی) یک موضوع را از میان لیست موضوعات خود انتخاب، سپس در رابطه با آن موضوع تا حد امکان در منابع قدیمی و جدید تحقیق می‌کنند، پس از آن نتابج خود را به گفتگو می‌گذارند و سعی می‌کنند نتایج و محتواهای پیچیده را به یک داستان روان و همه‌فهم تبدیل کنند. تیم مکی معقتد است که آنان تلاش می‌کنند در تمامی این مراحل دو کار اساسی انجام دهند؛ ابتدا اینکه الگوهای داستانی موجود در بایبل را به خوبی مشاهده کنند و دوم انکه در برابر رویکردها، نظرات و تفاسیر جدید گشوده عمل کنند. پس از این مراحل است که محتوا به همرا سناریو داستانی به دست تیم تولید انیمیشن یا پادکست می‌رسد و آنان میتواند فرایند تولید یک ویدیو یا پادکست را به سرانجام برسانند.
پروژۀ بایبل چه تولیداتی دارد؟
تولیدات اصلی
- انیمیشن‌های کوتاه داستانی
همانگونه که پیشتر گفته شد، پروژۀ بایبل موفق شده تاکنون ۱۸۰ محتوای ویدیویی تولید کند که قدیمی‌ترین این ویدیوها (بر اساس تاریخ آپلود در یوتیوب) به سال ۲۰۱۴ و جدیدترین آنان به ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳ بازمی‌گردد. همچنین بالاترین بازدید ویدیوهای این مجموعه در بستر یوتیوب برای انیمیشنی با عنوان «کتاب حکمت ایوب دربارۀ نحوۀ ادارۀ جهان توسط خدا[۳]» بوده که تاکنون (اکتبر ۲۰۲۳) ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بازدید داشته است. علاوه بر این آمار، بر اساس داده‌های پروژۀ بایبل تاکنون این مجموعه توانسته ۴۹۰۴ عدد از ویدیوهایش را به ۵۰ زبان ترجمه و منتشر کند.
محتوای انیمیشن‌های پروژۀ بایبل به ۶ دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- روش خواندن بایبل: در این مجموعه ویدیوها افراد نحوۀ خوانش داستان‌های طولانی بایبل و فهم آنکه چطور ژانرهای مختلف ادبی و سبک‌های نوشتاری کهن به شکل‌گیری یک روایت حماسی کمک کرده‌اند را یاد می‌گیرند.
- آشنایی با مضامین بایبل: در این مجموعه ویدیوها هسته‌ها و ایده‌های اصلی داستان مقدس روایات می‌شود تا بیننده بتوانند مضامین اصلی کتاب‌ها را درک و میان آنان ارتباط برقرار کند.
- درک واژگان کتاب مقدس: مخاطبان در این دست از ویدیوها با بررسی داستان‌های مختلف درک عمیق‌تری نسبت به کلمات عبری و یونانی که در کتاب مقدس وجود دارد پیدا می‌کنند و از این طریق می‌توانند بهتر متون کتاب مقدس را فهم کنند.
- آشنایی با کتاب‌های بایبل: از آنجا که کتاب مقدس مسیحان از دو بخش عهد قدیم و عهد جدید تشکیل شده و هر کدام یک از عهدین شامل کتاب‌‌هایی است (عهد قدیم شامل ۳۹ کتاب و عهد جدید شامل ۲۷ کتاب) که داستان‌ها یا مضامین مختلف را پوشش می‌دهند، پروژۀ بایبل در قسمت مروری بر کتاب‌ها تلاش داشته شکل، مضامین و طرح کلی هر کتاب را به مخاطب خود معرفی کند.
- آشنایی با مجموعۀ کتاب‌ها: در این مجموعه ویدیوها مخاطبان با بخش‌های و طرح‌های کلان‌تر کتاب مقدس آشنا می‌شوند. طرح‌های کتاب‌های مختلف عهدین را به هم متصل می‌کند.
- ارائۀ تفاسیر تصویری: در این مجموعه ویدیوها بخش‌های جزئی‌تر کتاب مقدس همچون تفسیر سبک ادبی یا نوع طراحی برخی قطعات یا آیه‌های خاص ارائه شده است.
- مقالات وبلاگی
پروژۀ بایبل در بخش وبلاگ خود با سرعتی آرام (سالانه ۶ تا ۸ مقاله) تلاش می‌کند تا مقالات خوش‌خوان و روان، کوتاه، جذاب و با ارجاع مدام به کتاب مقدس در موضوعات پرطرفدار تولید کند. در این بخش شما نه با مقالاتی بلند یا تفاسیری عمیق از کتاب مقدس که با موضوعاتی مواجه خواهید شد که بدون شک برخی از آنان سوالات شما نیز بوده یا آنچنان موضوعات جذابی دارد که افراد غیرمذهبی را نیز به مطالعه‌شان تشویق می‌کند. برای مثال به برخی از این عناوین دقت کنید:
- ۳ داستان عاشقانه در بایبل که به ما کمک می‌کند در روابط عاطفی‌مان تجدید نظرکنیم.
- چه نوع فرهنگی بایبل را شکل داده؟
- آیا امروزه می‌توانیم زندگی ابدی را تجربه کنیم؟
همچنین نگاهی به مقالات این مجموعه نشان می‌دهد که موضوعات انتخابی و نحوۀ نگارش نه بسیار نخبگانی است که افراد عادی از درک آن عاجز شوند و نه بسیار ساده‌انگارانه است که توجه افراد تحصیلکرده و نسل جوان را به خود جذب نکند.
- پادکست‌های هفتگی
پادکست‌های مجموعۀ پروژۀ بایبل معمولا به نظمی مشخص و به صورت هفتگی منتشر می‌شوند. این پادکست‌ها که به صورت میانگین ۵۰ تا ۶۰ دقیقه هستند تلاش دارند تا به موضوعات جزئی و تفصیلی‌تری بپردازند که ایده‌های آن در ویدیوها یا مقالات بروز داشته است. به نوعی هدف از این پادکست‌های هفتگی آن است که مخاطبان تخصصی‌تر منبعی برای دریافت اطلاعات کامل و تفصیلی داشته باشند. لازم به ذکر است که بر اساس آمار مجموعۀ پروژۀ بایبل این پادکست‌ها به صورت میانگین ماهانه ۲.۵ میلیون بار دانلود می‌شوند.
تولیدات جانبی
- برنامه‌های مطالعاتی
مجموعۀ پروژۀ بایبل در بخش برنامه‌های مطالعاتی سعی کرده تا سیرهای مطالعاتی مختلفی (بیش از ۳۰ سیر مطالعاتی) با توجه مضامین مختلف به مخاطبان ارائه دهد. طول این سیرهای مطالعاتی با توجه به موضوع و اهمیت‌شان با یکدیگر متفاوت است برای مثال سیر مطالعاتی معرفی مذهب مسیحی در ۸ روز تدوین شده که مخاطب در هر روز یک متن و ویدیو کوتاه را مشاهده می‌کند. این استراتژی منجر شده تا نیاز مخاطبان به داشتن نظم و برنامه در مطالعۀ یک موضوع برطرف شود و همچنین به صورت مستمر با وبسایت یا اپلیکیشن این مجموعه در ارتباط باشند و سطح تعامل بالایی را رقم بزند.
پیشتر گفتیم که تلاش مجموعۀ یاد شده بر تولید محتواهایی بود که مردم بتوانند به صورت راحت و ساده با داستان‌های بایبل آشنا شوند. به همین منظور بخشی در این سایت تدارک دیده شده که به مخاطب کمک می‌کند با توجه به موضوعات مختلف بتواند تمامی تولید رسانه‌ای این مجموعه را در آن موضوع به صورت یکجا مشاهده و مطالعه کند. این کار راه حلی بوده برای پراکندگی محتواهای گوناگونی که پروژۀ بایبل به صورت مستمر تولید می‌کند.
دیگر خدمت سازمان پروژۀ بایبل برای مخاطبانش انتشار جلسه درس‌هایی است که افراد در چندین جلسه (که به صورت میانگین زمان مجموع جلسات ۱۵ ساعت است) به یادگیری مضامین و نکات دقیق‌تری از کتاب مقدس می‌پردازند. این جلسات اغلب به صورت آفلاین بوده و افراد می‌توانند موضوع مورد علاقۀ خود را انتخاب و پس از مشاهدۀ برنامۀ درسی (سرفصل‌ها و موضوعات هر جلسه) کلاس مورد نظرشان را انتخاب و از محتوای آن استفاده کنند.
یکی دیگر از اقدامات کوچک اما ارزشمند این سازمان ایجاد منبعی گرافیکی برای طراحان و سازمان‌های مذهبی است. پروژۀ بایبل در این سال‌ها تلاش کرده تا منبعی غنی برای هنرمندان و طراحانی ایجاد کنند که نیاز به شخصیت، عناصر یا طرح های مذهبی دارند.
پروژۀ بایبل چگونه تامین مالی می‌شود؟
سازمان پروژۀ بایبل از ابتدا به صورت غیرانتفاعی فعالیت خود را آغاز و منابع مالی مورد نیازش را از طریق تأمین مالی جمعی[۴] مبتنی بر کمک[۵] گردآوری کرده است. در این نوع تأمین مالی جمعی، افراد بدون چشم‌داشت دریافت پاداشت کمک می‌کنند اما گاه سازمان‌ها برای تشویق حامیان کالا یا خدمتی کوچک اما مخصوص به حامیانشان ارائه می‌دهند. برای مثال مجموعۀ پروژۀ بایبل به عنوان یک هدیه کوچک به کسانی که ماهانه به صورت ثابت ۱۰ دلار به او کمک کنند هر سال یک نسخه از گزارش تفصیلی فعالیت‌هایش را برای آنان ارسال می‌کند و برای کسانی که ماهانه به صورت ثابت ۵۰ دلار کمک کنند علاوه بر ارسال گزارش یک ماگ تزئینی با آرم این مجموعه نیز ارسال می‌کند، کاری که منجر می‌شود تا مخاطبان احساس نزدیکی و دریافت احترام بیشتری از این سازمان پیدا کنند.
بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ بودجۀ این سازمان ۲۲.۵ میلیون دلار بوده که این هزینه از طریق مشارکت ۴۸ هزار حامی کوچک و بزرگ تأمین شده است. مخاطبان سازمان پروژۀ بایبل می‌توانند از طریق وبسایت یا اپلیکیشین این مجموعه کمک مالی خود را به صورت اعتبار بانکی یا ارز دیجیتال به دست این گروه برسانند. نگاهی به تقسیم بودجۀ این سازمان در سال ۲۰۲۲ نشان دهندۀ نکات قابل تأملی در رابطه با فعالیت یک سازمان مذهبی رسانه‌ای است. این سازمان در سال ۲۰۲۲ بالاترین بخش بودجه‌اش را (۱۹ درصد) به «انتشار محتوا و درگیر کردن مخاطبان با محتواهای تولیدی» اختصاص داده. این در حالی است که خود تولید محتواهای اصلی همچون ویدیو، کلاس درس آفلاین، وبسایت و تولید پادکست به ترتیب ۱۳.۸، ۹.۵، ۵.۲ و ۴.۹ درصد از بودجۀ کل را به خود اختصاص داده است. پیشتر گفتیم که روند تولید بسیاری از محصولات سازمان پروژۀ بایبل به آرامی صورت می‌گیرد. این آمار در کنار تلاش این سازمان بر ترجمۀ ویدیوهای خود به زبان‌های مختلف نشان می‌دهد استراتژی پروژۀ بایبل بیش از آنکه بر تولید گستردۀ محتوا باشد بر تولید آرام اما پخش گسترده و دقیق محتواست.
جمع‌بندی
تا بدینجا تلاش شد از طریق توصیف فعالیت‌های پروژۀ بایبل ابعاد و چگونگی اقدامات این سازمان رسانه‌ای مذهبی را نشان دهیم. حال وقت آن رسیده تا با توجه بررسی تولیدات و فرایند کار این سازمان نکاتی را بیان کنیم که منجر به موفقیت پروژۀ بایبل شده است.
عناصر موفقیت پروژۀ بایبل را می‌توان در سه دسته خلاصه کرد که عبارتند از:
- تأملی خلاقانه در کتاب مقدس
مجموعۀ پروژۀ بایبل به عنوان یک مجموعه‌ای که تمامی مأموریت‌هایش حول اقدامات رسانه‌ای تعریف شده به خوبی این موضوع را درک کرده که هر فعالیت رسانه‌ای برای موفقیت و اثرگذاری بهتر بیش از تکنیک نیازمند محتوایی کاربردی و قابل پذیرش برای مخاطبان است. در همین راستا نیز تیم مکی (رهبر سازمان و مدیر بخش محتوا) و گروه او تلاش می‌کنند تا محتواهایی دقیق (از خلال پژوهش و گفتگو با دین پژوهان) و سناریوهایی جذاب و قابل درک برای عموم مخاطبان تولید کنند. ویژگی‌های دقت، جذابیت و سهولت در فهم منجر شده تا محتواهای پروژۀ بایل مزیتی قابل توجه نسبت به سایر تولیدات مذهبی به دست آورند.
- درک رسانه
اما این سازمان از دومین بال مهم یک سازمان رسانه‌ای مذهبی نیز غافل نبوده. بدین معنی که پروژۀ بایبل از آغاز کار خود به خوبی توانسته محتوای خوبش را در بهترین کیفیت تصویری نیز به مخاطبان عرضه کند. نگاهی به وبسایت و شبکه‌های اجتماعی این مجموعه نشان می‌دهد که مدیران رسانه‌ای این مجموعه تا چه اندازه در ایجاد یک سبک و هویت هنری مختص به برند خود موفق بوده‌اند. همچنین پروژۀ بایبل نه تنها توانسته سبک و کیفیت تولیدات خود را در سطوح عالی حفظ کند بلکه این مجموعه ورود آرام و مستمری به شبکه‌های اجتماعی مختلفی هم داشته بدین صورت که امروزه پروژۀ بایبل در تمامی پلتفرم‌های رسانه‌ای پرطرفدار حضور دارد و توانسته دسترسی به تولیداتش را برای مخاطبان تسهیل کند.
- مدیریت چابک
در نهایت تکه پازل تکمیل کنندۀ این مجموعۀ رسانه‌ای را باید مدیریت چابک، نیروی انسانی متخصص و جوان و توانایی این مجموعه در جلب حمایت حامیان بدانیم. پروژۀ بایبل در این سال‌ها با نیروی انسانی تمام وقت محدود اما متخصص و موفقیت در استفاده از روش تأمین مالی جمعی توانسته تعداد متنوع و گسترده‌ای محصولات خود را به صورت مستمر در اختیار مخاطبانش قرار دهد.
[۱] Tim Mackie
[۲] Jon Collins
[۳] The Book of Job’s Wisdom on How God Runs the World
[۴] crowdfunde
[۵] Donation
دیدگاه